روایت نبوی مشهور متفق علیه است که فرمودند: «إنی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» ؛ چرا که: حاصل تدین به هر دینی، تربیت بر اساس آن، و حاصل تربیت، ایجاد خصوصیات و صفات در انسان، و لاجرم صدور افعال متناسب با آنها خواهد بود. واین روایت بیان جمعی جملی از اهداف تربیتی دین الهی است.
روایت ذیل از خلیفه آن حضرت که مبین دین او است، شرح و بیان علمی و عملی و تربیتی همین معناست:
همه خوبیها و راه به آنها:
عبدالله بکیر از امام صادق علیه السلام نقل کرده که ایشان فرمودند:
إنا لنحب من كان عاقلا فهما فقيها حليما مداريا صبورا صدوقا وفيا، إن الله عز وجل خص الأنبياء بمكارم الأخلاق، فمن كانت فيه فليحمد الله على ذلك، ومن لم تكن فيه فليتضرع إلى الله عز وجل وليسأله إياها، قال: قلت: جعلت فداك وما هن؟ قال: هن: الورع، والقناعة، والصبر، والشكر، والحلم، والحياء، والسخاء، والشجاعة، والغيرة، والبر، وصدق الحديث، وأداء الأمانة.
(الكافي ۵۶:۲؛ التمحيص: ۶۸؛ مشكاة الأنوار:۲۳۸)
ما كسى را دوست مى داريم كه عاقل، فهميده، داراى فهم عميق در دين، بردبار، مداراكننده، صبور، راستگو و وفادار باشد، خدای عزوجل اخلاق نيكو را به پيامبران اختصاص داده؛ پس كسى كه داراى اخلاق پسنديده است خدای را بر داشتن آن اخلاق شکر گويد، و كسى كه چنين اخلاقى در او نيست بايد به درگاه خداى عزوجل تضرع و زارى كند و اخلاق نيكو را از خدای درخواست كند.
راوى گويد: عرض كردم: فدايت شوم آن خلق های نيكو کدامند؟
حضرت فرمود: ورع، قناعت، صبر، شكر، بردبارى، حيا، سخاوت، شجاعت، غيرت، نيكو كارى، راستگويى و امانتدارى.
و بنده جسارتا عرض می کنم: یا رسول الله صلی الله علیک و آل بیتک الطاهرین اصل همه حسن و کرامت و خیر و برکت، وجود مبارک شما و ذریه طیبین و طاهرین شماست، و انعام شوندگان از این سفره الهی، مساکین و ایتام و اسرای اطعام شده بر در منزل زهرای اطهر شما سلام الله علیها؛ و الحمدلله کما هو أهله و مستحقه.
تمنای عاجزانه مسکین روسیاهی از محضر مبارک شما اینکه همین را بجای اسلام داشتن از ما قبول فرموده ، بعنوان صدقه سلامتی ساکنان بیت شما، ما را بی‌خود از خود، و آغشته به خود فرمایید.
