بسم الله الرّحمن الرّحيم
الحمد لله ربّ العالمين
و صلّى الله على سيّدنا نبيّنا محمد و آله الطّاهرين
در علوم قرآنى آيات خاصّ به آياتى گفته مى شود كه دلالت عامّ نداشته و به طور خاصّ در مورد اهل بيت عليهم السّلام مى باشد. و نيز در بين آيات خاصّ، آياتى هستند كه در دلالت خود به فضائل و مناقب آنان عليهم السّلام برجسته تر از بقيّه هستند.
از جمله ی آن آيات، آيه ی ٥٥ سوره ی مائده است كه با كلمه ی "اِنَّما" شروع مى شود و به همين عنوان نيز مشهور است: آيه ی اِنَّما:
"إِنَّما وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذينَ آمَنُوا، الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ"؛
اين است و جز اين نيست كه وليّ(مالك و مَلِكِ)شما خدا و رسولش و كسانى از ايمان آورندگان هستند كه نماز را به پا مى دارند و در حالي كه در ركوع هستند، زكات (صدقه) مى دهند.
كه اين آيه در شأن وجود مبارك اميرالمؤمنين عليه السّلام شرف نزول يافته: ايشان در مسجد در حال نماز بودند كه فقيرى وارد مى شود، و درخواست كمك مى كند و كسى اجابت نمى كند. آن حضرت در حالي كه در ركوع بودند، انگشتر خود را به او مى دهند.
امّا دلالت بى نظير و منحصر به فرد اين آيه:
١.از وجود مبارك اهل بيت عليهم السّلام، روايتى است كه اين واقعه نه تنها در مورد حضرت امير عليه السّلام، كه در مورد بقيّه ی ائمه عليهم السّلام نيز اتّفاق افتاده، و به صيغه ی جمع بودن فقره ی آخر آيه به همين دليل است: الَّذينَ آمَنُوا...
در واقع وجود مبارك اميرالمومنين به جز دلالت به خودشان، عنوان كلّى از اهل بيت شان نيز هستند، همان طور كه در ساير موارد نيز هم چنان است، مگر آن كه دليلى بر خارج بودن آن از اين شمول بوده باشد.
٢.انجام هر عملى در نماز كه سبب غفلت از خداى متعال و عملاً اعراض از نماز باشد، مذموم و مبطلِ نماز است. اين آيه تاييد الهىِ عمل اميرالمومنين عليه السّلام است، و صراحت در اين معنا دارد كه وجود مبارك ايشان را هيچ عملى از خداى متعال غافل نمى كند. و اين است معنى روايتى در مورد ايشان كه فرموده اند كه معظّم له "ُ لَمْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ طَرْفَةَ عَيْن" چشم بر هم زدنى به خداى متعال شرك نورزيده است. (تفسیر فرات: ۱۳۴ از امام باقر علیه‌السلام)
٣.شروع آيه با لفظ "انّما"(اين است و جز اين نيست) نشانه ی اين است كه اين منزلت و منصب فقط در اين سه مورد انحصار دارد، و هيچ كس ديگرى در آن سهم و شركتى ندارد.
٤.لفظ "وليّ" يك بار براى هر سه مورد خداى متعال و رسولش و اميرالمومنين به كار رفته؛ يعنى:
اين معنا كه اين سه مورد واجد آن هستند، يك معنا است؛ يعنى: ولايت و اولويّت رسول اكرم صلّى الله عليه و آله و اميرالمؤمنين عليه السّلام بر همگان همان ولايت و اولويّتى است كه خداى متعال دارد؛ و اين بيان خداى متعال از ولايت، و برترى مطلق وجود مبارك رسول اكرم صلّى الله عليه و آله و اميرالمؤمنين عليه السّلام بر ماسوى الله دارد؛ چرا كه: ولايت آنان همان ولايت خداى متعال است كه از ناحيه ی مقدّسه ی آنان اعمال مى شود. صَلَواتُ الله عَلَيهِما وَ آلِهِما.
